เรื่องเด่น พิจารณาขันธ์ ๕ แล้วจิตเศร้าหมอง

พิจารณาขันธ์ ๕ แล้วจิตเศร้าหมอง
หลวงพ่อพระราชพรหมยาน วัดท่าซุง ตอบปัญหาธรรม

ผู้ถาม:- ผู้ถาม :- “หลวงพ่อคะ เวลาพิจารณาขันธ์ ๕ ว่าสกปรกรู้สึกว่าจิตมันเศร้า ๆ ค่ะ อย่างนี้เวลาตาย แล้วก็ตกนรกซิคะ…?”

หลวงพ่อ :- “สาธุ…เขาไม่ได้ให้ทำอย่างนั้น ให้เห็นว่าร่างกายสกปรก มันเป็นของไม่ดี ร่างกายนอกจากสกปรก มันก็ไม่เที่ยง ไม่ทรงตัว ในเมื่อไม่ทรงตัว มันก็มีอาการเป็นทุกข์ ถ้าเราเข้าไปยึดถือมันแล้ว ในที่สุดมันก็เป็นอนัตตามันสลายตัว เราห้ามปรามไม่ได้

เมื่อพิจารณาแบบนี้แล้ว ท่านให้พิจารณาต่อไป ขึ้นชื่อว่าร่างกายประเภทเลว ๆ อย่างนี้จะไม่มีสำหรับเราอีก สิ่งที่เราต้องการก็คือพระนิพพาน

ถ้าใจมันเศร้า มันก็ไม่ควรจะเศร้า เพราะว่าเราเกิดมาเป็นทาสของตัณหา เราจึงมีร่างกายอย่างนี้ ตั้งแต่นี้ไปเราจะไม่ยอมเป็นทาสของตัณหาอีก เขาใช้แบบนี้นะ ให้พิจารณาร่างกายว่าสกปรก พิจารณาร่างกายว่ามันเป็นทุกข์ มันจะเกิด นิพพิทาญาณ คือ ตัวเบื่อหน่ายร่างกายประเภทนี้ที่มันสกปรกด้วย มันไม่ทรงตัวด้วย มันเป็นทุกข์ด้วย แล้วก็พังในที่สุด

พร้อมกันนั้น ท่านให้ใช้ สังขารุเปกขาญาณ ควบคู่กันไป สังขารุเปกขาญาณคือวางเฉย เมื่อเกิดมาแล้วมีขันธ์ ๕ ก็ช่างมัน เรามีขันธ์ ๕ ได้ เพราะอำนาจของความโง่ ถ้าเราไม่โง่ เราก็ไม่มีขันธ์ ๕ ในเมื่อมันโง่มาแล้ว ก็ให้มันโง่ไป ต่อไปเราจะไม่ยอมโง่อีก

ขันธ์ ๕ มันมีอยู่ เราจะพยายามทำภารกิจตามความจำเป็นของขันธ์ ๕ ที่จะต้องทำนุบำรุงรักษา แต่ว่าถ้ามันพังเมื่อไร เราจะไม่มีขันธ์ ๕ แบบนี้อีก สิ่งที่เราต้องการก็คือนิพพาน อย่างนี้ไม่ตกนรกหรอก

ที่บอกว่าพิจารณาแบบนี้แล้วตกนรก ฉันก็เลย สาธุ แปลว่าดีใจด้วย เพราะหายากคนที่พิจารณาแบบนี้แล้วลงนรกน่ะ มีแต่เขาจะไปนิพพานกัน ก็ต้องถือว่าเป็นเอตทัคคะ หาคนอื่นเปรียบเทียบอีกไม่ได้แล้ว”

ผู้ถาม :- (หัวเราะ)

หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๒ หน้า ๗๐-๗๑
พระเดชพระคุณหลวงพ่อพระราชพรหมยาน (หลวงพ่อฤๅษี วัดท่าซุง


*****************************************************

 

สำรวจตนว่าเป็นคนประเภทใด
๑. ไม่สลดใจในความเกิด แก่ เจ็บ ตาย
๒. สลดใจในความเกิด แก่ เจ็บ ตาย
๓. สลดใจในความเกิด แก่ เจ็บ ตาย แต่ไม่ทำความเพียร
๔. สลดใจในความเกิด แก่ เจ็บ ตาย และทำความเพียร
……………..
[๓๓๑] สัตว์ที่สลดใจในเหตุอันควรสลดใจมีจำนวนน้อย
ส่วนสัตว์ที่ไม่สลดใจในเหตุอันควรสลดใจมีจำนวนมากกว่า (๑๐)
[๓๓๒] สัตว์ที่สลดใจ ทำความเพียรโดยแยบคายมีจำนวนน้อย
ส่วนสัตว์ที่สลดใจ ไม่ทำความเพียรโดยแยบคายมีจำนวนมากกว่า (๑๑)
………….
ข้อความบางตอนใน เอกธัมมบาลี อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ https://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=20&siri=27

บทว่า สํเวชนีเยสุ ฐาเนสุ ได้แก่ ในเหตุอันน่าสังเวช.
บทว่า สํวิชฺชนฺติ ความว่า ย่อมถึงความสังเวช.
บทว่า โยนิโส ปทหนฺติ ความว่า กระทำปธานะ คือ ความเพียรอันตั้งไว้โดยอุบาย.
.........
ข้อความบางตอนใน อรรถกถาวรรคที่ ๔ http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=205